Fake news

Het was een hot topic de afgelopen week, het bestrijden van Fake News. Een term die sinds de campagne van Donald Trump, in aanloop naar de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten, ontzettend populair is geworden. Sindsdien zie je het geregeld opduiken in de media, en gebruiken veel personen het om het ongelijk aan te tonen van hun criticasters. Er is zelfs een bureau opgericht door de Europese Commissie dat de bestrijding van nepnieuws tegen zou moeten gaan. Afgelopen week werd de Nederlandse minister Ollongren echter opgedragen, na een succesvolle motie van de VVD en SP, zich in te zetten voor opheffing van dit bureau. Het bureau zou zijn doel voorbij schieten en zich bemoeien met de vrije pers in Nederland. Een mening die ik deel.

Toch is de verspreiding van zogenaamd nepnieuws wel een probleem. En het kan zelfs een gevaarlijk probleem zijn. Door het delen van incorrecte informatie krijgen mensen geen juist beeld van bepaalde situaties en vormen ze toch een mening. Er zit echter wel een verschil tussen bewust iets uit je duim zuigen of slechts een deel van een verhaal belichten. Dat eerste wordt vaak gebruikt om een bepaalde tegenstelling te creëren in de maatschappij, terwijl dat tweede misschien als doel kan hebben om bijvoorbeeld meer clicks te krijgen op een bepaald artikel. Beide vind ik trouwens verwerpelijk.

Clicks

Met mijn werk voor de AZ Fanpage maak ik dat regelmatig mee. Zo had ik enkele maanden geleden een interview met Illias Bel Hassani nadat hij na een lange periode weer was teruggekeerd in de selectie. Na zijn eerste minuten voor Jong AZ vertelde hij mij na afloop over de laatste maanden, hoe zwaar die voor hem waren en de reden van zijn afwezigheid. Een heel verhaal, dat ik uiteindelijk volledig heb gepubliceerd. Een deel daarvan kon namelijk een verkeerd, of zelfs schadelijk beeld schetsen. De volgende dag zag ik dat mijn interview door Voetbalprimeur was gebruikt met de headline ‘Problemen gehad met mijn eigen supporters’, een passage uit het hele interview dat de nodige clicks oplevert, maar niet het hele verhaal vertelt. Dat is iets waar ik mij wel eens aan kan storen. Zeker omdat het de speler in kwestie ook kan schaden. Helaas is daar soms weinig aan te doen.

Truc

Ook in de politiek zie je het echter. Politici die zich tegen elkaar afzetten en elkaar beschuldigen van het verspreiden van nepnieuws. Vaak is het een slimme truc om je af te zetten tegen een andere partij, de gevestigde orde of de media. Een wij-zij beeld creëren is populair en kan soms zeer effectief zijn. Van de week zag ik een artikel op Facebook waarin de lokale tak van Denk uithaalde naar de media. Zij voelden zich onheus bejegend door het Noordhollands Dagblad. Het NHD is onderdeel van TMG (Telegraaf Media Groep), dus tegen hen.

Calimero

Ik vind dat vrij makkelijk, al helpt zo’n verhaal wel bij het versterken van het beeld dat de gevestigde orde tegen hen is. Ondanks dat ik die tactiek snap ben ik er geen fan van. Misschien ben ik wat dat betreft te eerlijk of te naïef, maar ik ga liever met open vizier de discussie aan. Roep de desbetreffende journalist ter verantwoording. Probeer dingen feitelijk te weerleggen en vraag om uitleg. Dat is wat mij betreft veel sterker dan meteen in een hoekje gaan zitten en als een soort Calimero te roepen dat iedereen tegen je is. Maar Denk is daarin niet de enige. Baudet hoor ik ook constant roepen dat hij gedemoniseerd wordt. Ondanks dat ik de kritiek op hem ook niet altijd even zuiver vind, is het wel een beeld dat hem maar al te goed uitkomt en dat hij zelf ook maar wat graag in stand houdt. Het versterkt immers het wij-zij gevoel. Wij tegen de gevestigde orde. De elite. Het partijkartel.

Paashaas

Aan de andere kant zag ik een ander artikel voorbij komen waarin een partij beweerde dat bij hun de Paashaas gewoon mocht blijven bestaan. Huh..? Heb ik die memo gemist?! Ik wist niet dat dat ook al een issue was tegenwoordig. Dus ik meteen rondgevraagd bij vrienden, gezocht op google, maar ik kon nergens iets vinden over het feit dat de Paashaas verboden zou moeten worden. Nu is de discussie rond Zwarte Piet mij niet ontgaan, dat is een maatschappelijk thema, alleen kan je daar begin maart natuurlijk niet over beginnen. Maar om dan maar een issue te maken van iets dat maatschappelijk helemaal niet leeft gaat mij wat ver.

Verantwoordelijkheid

De conclusie is wat mij betreft dat de verantwoordelijkheid zou moeten liggen bij de journalisten en politici. Beide hebben de verantwoordelijkheid om een zo volledig mogelijk en eerlijk beeld te schetsen. Ga de strijd aan op inhoud en probeer niet in te spelen op het sentiment. Maar ook de lezer dient kritisch te zijn, heb je zelf alle moeite gedaan om een volledig beeld te krijgen van de situatie? Mochten jullie op 21 maart hokje nummer 8 inkleuren op de lijst van de Alkmaarse VVD dan kunnen jullie dat in ieder geval van mij verwachten. Ik zal altijd gaan voor inhoud boven sentiment.